Stakksberg vinnur að endurbótum á kísilverksmiðju félagsins í Helguvík og hluti af því er endurskoðun á umhverfismati. Nú stendur yfir vinna við gerð frummatsskýrslu í samræmi við ákvörðun Skipulagsstofnunar um matsáætlun og er áætlað að henni verði skilað til Skipulagsstofnunar í september 2019. Á meðan vinna við frummatsskýrslu stendur yfir mun Stakksberg setja atriði sem tengjast henni í opið samráð á samráðsgátt sinni.
Með samráðsgáttinni vill Stakksberg stuðla að auknu samráði við almenning, umfram það sem lög og reglur gera ráð fyrir. Með auknu samráði vonast Stakksberg til þess að fram komi athugasemdir frá almenningi sem stuðli að betri og vandaðri frummatsskýrslu. Samráðgátt Stakksberg sækir fyrirmynd sína í samráðsgátt stjórnvalda, samradsgatt.is.
Öllum er frjálst að senda inn athugasemd eða ábendingu. Til að senda inn athugasemd eða ábendingu þarf að skrá sig inn með innskráningarkerfi island.is, með Íslykli eða rafrænum skilríkjum. Athugasemdir eru að birtar jafnóðum og þær berast, og búið er að ganga úr skugga um að þær innihaldi ekki ólöglegt, ósæmilegt eða höfundarréttarvarið efni. Athugasemdir í samráðsgátt Stakksbergs eru birtar undir nafni og eru á ábyrgð þess sem sendir athugasemd.
Að samráðstímabili loknu er gerð grein fyrir úrvinnslu athugasemda með samantekt á síðu hvers máls. Auk þess mun samantekin fylgja sem viðauki við frummatsskýrslu sem send verður Skipulagsstofnun. Þegar frummatsskýrslu hefur verið skilað til Skipulagsstofnunar verða mál á samráðsgátt Stakksbergs, ásamt athugasemdum og öðru innsendu efni, tekin úr birtingu.
Á fyrri rekstrartíma kísilverksmiðjunnar í Helguvík komu fram margar kvartanir frá íbúum á nærliggjandi svæðum vegna lyktar og óþæginda, s.s ertingar í augum og öndunarfærum. Kvartanir komu aðallega fram þegar ofn verksmiðjunnar var rekinn á skertu álagi en vegna ýmissa vandamála sem upp komu í rekstrinum á þeim tíma voru þessi tilvik nokkuð tíð. Við vinnslu frummatsskýrslu hefur Stakksberg aflað upplýsinga um starfsemi sambærilegra verksmiðja í Noregi auk þess bera saman mælingar í mælistöðvum á styrk mengunarefna við heilsuverndarmörk. Þá hafa áhrif endurbóta á loftdreifingu verið metin.
Umhverfisstofnun hefur sett það skilyrði fyrir endurræsingu
kísilverksmiðju Stakksberg í Helguvík að uppsetning skorsteins sem getur dregið
úr styrk lyktarvaldandi efna í nærliggjandi íbúabyggð verði útfærð og framkvæmd
áður en hún verði heimiluð. Stakksberg hefur látið hanna og útfæra endurbætur á
útblástursmannvirkjum og skorsteini. Stakksberg leitaði til ráðgjafarfyritækisins Vatnaskila um að reikna áhrif endurbótanna á styrk útblástursefna með loftdreifilíkani.
Gerð er hér grein fyrir helstu niðurstöðum þeirra útreikninga, einkum þeirra er
varða lyktarvaldandi efni (VOC) en einnig þeirra sem tilgreind eru í
reglugerðum. Skýrsla Vatnaskila um niðurstöður loftdreifilíkansins mun fylgja með frummatsskýrslu, en þar verður einnig fjallað um dreifingu útblásturs frá fullbyggðri verksmiðju.
Í frummatsskýrslu verður fjallað um niðurstöður mælinga Vinnueftirlitsins á grunnástandi og reiknilíkans af dreifingu hávaða frá verksmiðjustarfseminni. Þegar kísilverksmiðjan í Helguvík verður í rekstri mun hávaði dreifast frá starfseminni sjálfri og hafnarstarfsemi tengdri verksmiðjunni. Í Helguvíkurhöfn verður hráefni til kísilvinnslunnar landað og framleiðsluafurðir lestaðar með tilheyrandi flutningum til og frá verksmiðjunni. Í verksmiðjunni eru uppsprettur hávaða margvíslegar, en hávaði frá þessum uppsprettum varir í mislangan tíma í senn, frá nokkrum klukkustundum upp í að vera stöðugur.
Í ákvörðun Skipulagsstofnunar um matsáætlun segir að í
frummatsskýrslu þurfi að leggja mat á áhrif kísilverksmiðjunnar á
samfélagsþætti á borð við vinnumarkað og íbúaþróun á Suðurnesjum, og að þar
verði sérstaklega fjallað um fjölda og tegund starfa sem kísilverið skapar með
tilliti til vinnumarkaðarins á Suðurnesjum auk áhrifa á þróun fasteignaverðs. Í
frummatsskýrslu verður því litið sérstaklega til þessara þátta. Hér eru sett
fram helstu gögn sem lögð verða til grundavallar mats á þessum þáttum.
Áhrif framkvæmda á ásýnd er einn af þeim umhverfisþáttum
sem fjallað er um í mati á umhverfisáhrifum, en sjónræn áhrif eru breytingar á
hinu sjónræna umhverfi og viðbrögð fólks við breytingunum. Áhrif nýrra
mannvirkja á svipmót lands geta verið töluverðar og umdeildar, sérstaklega
þegar um er að ræða stór mannvirki. Nýjar framkvæmdir breyta ásýnd lands og
hafa áhrif á upplifun fólks. Í mati á umhverfisáhrifum kísilverksmiðju Stakksberg verður lagt mat á áhrif hennar á ásýnd lands. Stuðst er við leiðbeiningar frá ensku samtökunum The Landscape Institute. Valin eru ákveðin sjónarhorn út frá tilteknum forsendum, og áhrif breytinganna metin með því að setja fyrirhuguð mannvirki inn á samsettar ljósmyndir sem eru svo bornar saman við ljósmynd án mannvirkja.